«Με απόδειξη ή χωρίς;», «Να παρακάμψω τη σειρά;», «Να παρκάρουμε στη θέση που προορίζεται για ανάπηρους;», «Να ψηφίσω την/τον φίλη/ο μου ή το άτομο που θεωρώ ικανότερο να με εκπροσωπεί;», «Εμείς θα κάνουμε οικονομία στην ενέργεια; Αφού όλοι την κατασπαταλούν…», «Γιατί να μαζέψω τις ακαθαρσίες του σκύλου μου; Ο καθαρισμός δημόσιων χώρων είναι αρμοδιότητα του Δήμου.», «Είναι απαράδεκτο που εξαναγκάζονται τα παιδιά σε κάποιες χώρες να εργάζονται και μάλιστα σε άθλιες συνθήκες, αντί να πηγαίνουν σχολείο. Όμως αυτά συμβαίνουν πολύ μακριά. Μπορώ εγώ από εδώ που βρίσκομαι να κάνω κάτι γι΄ αυτό;»
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που καλούνται να συζητήσουν μέσα στην τάξη μαθητές και μαθήτριες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Ενεργώ ως Πολίτης» του Ιδρύματος Λαμπράκη, ένα πρόγραμμα το οποίο στοχεύει στην διαμόρφωση των μαθητών/τριών ως ενεργών πολιτών.
Ολοκληρώνοντας το δεύτερο σχολικό έτος υλοποίησής του, το πρόγραμμα έχει φτάσει συνολικά σε 7.091 μαθήτριες και μαθητές από 65 σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατανεμημένα σε 20 νομούς και 12 περιφέρειες. Μέσα από βιωματικές, μαθητοκεντρικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, οι οποίες πηγάζουν από την καθημερινότητα, τα παιδιά καλούνται ως πολίτες να αξιολογήσουν καταστάσεις, να κάνουν συνειδητές και τεκμηριωμένες επιλογές, να σχεδιάσουν και να αναλάβουν δράση, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία στο εκάστοτε συγκείμενο.
Προσεγγίζουν θέματα όπως η ταυτότητα, η συνύπαρξη, η διαφορετικότητα, τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις, η ατομική και η συλλογική ευθύνη, η συμμετοχή στη δημοκρατία, οι κανόνες και το δίκαιο, η έγκυρη ενημέρωση, η διακίνηση έγκυρης πληροφορίας, η δημόσια τοποθέτηση με προστιθέμενη αξία, δημοκρατικές και αποτελεσματικές μορφές πάλης ή διεκδίκησης, ο στρατηγικός σχεδιασμός για την ανάληψη δράσης σχετικά με κοινωνικά θέματα ή προκλήσεις σε τοπικό ή/και παγκόσμιο επίπεδο κ.ά. Το «Ενεργώ ως Πολίτης» εισάγει στη σχολική τάξη τον διάλογο για θέματα, όπως οι καταλήψεις, η τρομοκρατία, η νομιμότητα κ.ά. και θέτει τα παιδιά μπροστά σε ποικίλα διλήμματα, τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν ως υπεύθυνοι/ες πολίτες.
Το «Ενεργώ ως Πολίτης», έχει λάβει την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και εφαρμόζεται είτε ως κατ΄επιλογήν εργαστήριο εντός του ωρολογίου προγράμματος και διαθεματικά σε επιμέρους διδακτικά αντικείμενα είτε ως πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων, επιπλέον του κανονικού σχολικού ωραρίου. Οι 505 συμμετέχοντες/ουσες εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα, έχουν στη διάθεσή τους τον ειδικά διαμορφωμένο Οδηγό, βάσει του οποίου αναπτύσσουν δραστηριότητες στο σχολείο, αλλά και εκτός αυτού, επιδιώκοντας τη συμμετοχή μελών της οικογένειας των μαθητών/τριών τους, καθώς και κοινωνικών εταίρων. Για την υλοποίηση του προγράμματος παρέχεται από το Ίδρυμα Λαμπράκη επιμόρφωση και συμβουλευτική υποστήριξη στους εκπαιδευτικούς σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς τόσο διά ζώσης όσο και εξ αποστάσεως.
Σε ένα παγκόσμιο κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, γεωστρατηγικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από αέναη αλλαγή και ρευστότητα, η υπεύθυνη και ενεργή συμμετοχή των νέων στη δημοκρατία και στη δημόσια πολιτική ως πολίτες, κρίνεται πιο επείγουσα από ποτέ. Μέσα από τη δράση των παιδιών, το «Ενεργώ ως Πολίτης» έρχεται να εμπνεύσει και τους μεγάλους – εκπαιδευτικούς, γονείς, τοπική κοινωνία – όχι μόνο στο πώς να μεγαλώνουν ενεργούς/ές πολίτες, αλλά και πώς να γίνονται οι ίδιοι/ες ενεργοί/ες πολίτες.
Τι λένε οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα
«To ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ δίνει έτοιμα εργαλεία στους εκπαιδευτικούς για να πάνε τα παιδιά τους μπροστά. Προετοιμάζουν με αυτό το πρόγραμμα τους μελλοντικούς ‘ενεργούς πολίτες’ της κοινωνίας μας και το σχολείο έχει ανάγκη από τέτοια έργα και προγραμματα», δηλώνει η Κωνσταντίνα Χατζημίχου Καλούση, Eκπαιδευτικός Α’ θμιας Εκπαίδευσης, Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Α’/θμιας Εκπ/σης Λάρισας και Περιφερειακή Συντονίστρια ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ Ν. Λαρίσης.
«Το ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ φέρνει στο σχολείο αυτό που όλοι επιζητούμε: Βιωματική εκπαίδευση και ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία που τολμά να συζητά για όσα μας προβληματίζουν και τολμά να οραματίζεται έναν καλύτερο κόσμο», συμπληρώνει ο Ιωάννης Πούλιος, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων Α’/θμιας Εκπαίδευσης Σερρών και Περιφερειακός Συνονιστής ‘Ενεργώ ως Πολίτης΄ Ν. Σερρών. «Αυτό που ξεχωρίζω και δεν συναντώ συχνά στα άπειρα εκπαιδευτικά προγράμματα που κάθε χρόνο προτείνονται στην εκπαιδευτική κοινότητα είναι η θετική ανταπόκριση των εκπαιδευτικών στο πρόγραμμα!»
«Οι νέοι συχνά αδιαφορούν για τα δημόσια πράγματα και η αδυναμία τους να αντιληφθούν και να εμπλακούν στα κοινά αποτελεί πρόβλημα, αφού συρρικνώνει τις δημοκρατικές διαδικασίες. Το πρόγραμμα ‘Ενεργώ ως Πολίτης΄ αντιμετωπίζει αυτό το φαινόμενο καθιστώντας τους μαθητές ενεργούς», υπογραμμίζει ο Τιμολέων Θεοφανέλλης, Διευθυντής Δ/νσης Β’/θμιας Εκπαίδευσης Ν. Λέσβου, Πληροφορικός και Περιφερειακός Συντονιστής ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ Ν. Λέσβου.
«Οι μαθητές/τριες εντόπιζαν τις ψευδείς ειδήσεις και αναζητούσαν την αληθινή πληροφορία μέσα από εύστοχα σχεδιασμένες δραστηριότητες, οι οποίες τους έδωσαν τα εφόδια ώστε να διακρίνουν στο μέλλον την παραπληροφόρηση από το γεγονός», εξηγεί η Ευγενία Ποτηριάδου, Φυσικός στο 2ο Γενικό Λύκειο Καματερού, Εκπαιδευτικός του ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ Ν. Αττικής. «Αυτή η αναζήτηση, όπως είπε μία μαθήτρια, “έμοιαζε με αναζήτηση χαμένου θησαυρού”».
«Το πρόγραμμα ΄Ενεργώ ως Πολίτης’, χάρη στο πολύ εύστοχα δομημένο εκπαιδευτικό υλικό του και την παιδαγωγική πλαισίωση που παρείχε στα συμμετέχοντα σχολεία, συνέβαλε με έναν πολύ ουσιαστικό και άμεσο τρόπο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων πολιτειότητας, ήδη από τις μικρότερες σχολικές ηλικίες των νηπίων», δηλώνει η Μαρία Πρατσίνη, Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου και Περιφερειακή Συντονίστρια ‘Ενεργώ ως Πολίτης’ Ν. Λασιθίου.
Το έργο «Eνεργώ ως Πολίτης» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Ίδρυμα Λαμπράκη. Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα στην ιστοσελίδα του προγράμματος.
www.ertnews.gr
