Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει επιβραδύνει ελαφρώς την περιστροφή της Γης, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο μετράμε τον χρόνο, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το λιώσιμο των πάγων – μια επιταχυνόμενη τάση που οφείλεται κυρίως στην κλιματική αλλαγή– έχει επιβραδύνει την ταχύτητα περιστροφής της Γης πιο γρήγορα από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Ο συγγραφέας της μελέτης, Ντάνκαν Άγκνιου, γεωφυσικός στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Scripps του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, δήλωσε ότι καθώς λιώνουν οι πάγοι στους πόλους, το σημείο στο οποίο συγκεντρώνεται η μάζα της Γης αλλάζει. Η αλλαγή αυτή, με τη σειρά της, επηρεάζει τη γωνιακή ταχύτητα του πλανήτη. Λιγότερος στερεός πάγος στους πόλους σημαίνει περισσότερη μάζα γύρω από τον ισημερινό – τη μέση της Γης.
Η μελέτη υποδηλώνει ότι ο άνθρωπος έχει επηρεάσει μια δύναμη για την οποία οι μελετητές, οι αστρονόμοι και οι επιστήμονες προβληματίζονται εδώ και χιλιετίες – κάτι που επί μακρόν θεωρούνταν ότι δεν επηρεαζόταν από τον άνθρωπο.
«Είναι εντυπωσιακό, ακόμη και για μένα, ότι κάναμε κάτι που αλλάζει μετρήσιμα το πόσο γρήγορα περιστρέφεται η Γη», δήλωσε ο Άγκνιου. «Συμβαίνουν πράγματα που δεν έχουν προηγούμενο» πρόσθεσε.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature», υποδηλώνει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει σημαντικά την περιστροφή της Γης. Εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων, η Γη έχει αρχίσει να περιστρέφεται ταχύτερα τις τελευταίες δεκαετίες, μια προσωρινή τάση που ώθησε τους επιστήμονες να εξετάσουν για πρώτη φορά το ενδεχόμενο να αφαιρέσουν ένα εμβόλιμο δευτερόλεπτο από τα ρολόγια παγκοσμίως το 2026. Ωστόσο το λιώσιμο των πολικών πάγων ανάγκασε τους επιστήμονες να μετατοπίσουν αυτή την αλλαγή κατά περίπου τρία χρόνια.
Οι ώρες και τα λεπτά που υπαγορεύουν τις ημέρες μας καθορίζονται από την περιστροφή της Γης. Όμως αυτή η περιστροφή δεν είναι σταθερή- μπορεί να αλλάζει πάντα ελαφρά, ανάλογα με το τι συμβαίνει στην επιφάνεια της Γης και στον λιωμένο πυρήνα της. Εξαιτίας αυτών των σχεδόν ανεπαίσθητων αλλαγων, τα ρολόγια του κόσμου πρέπει να προσαρμόζονται κατά ένα «επιπλέον δευτερόλεπτο», το οποίο μπορεί να ακούγεται λίγο, αλλά μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στα υπολογιστικά συστήματα. Με την πάροδο των ετών έχουν προστεθεί πολλά δευτερόλεπτα. Αλλά μετά από μια μακρά τάση επιβράδυνσης, η περιστροφή της Γης επιταχύνεται τώρα λόγω των αλλαγών στον πυρήνα της και για πρώτη φορά θα πρέπει να αφαιρεθεί ένα δευτερόλεπτο.
«Δεν έχει ποτέ προστεθεί ή δοκιμαστεί ένα αρνητικό επιπλέον δευτερόλεπτο, οπότε τα προβλήματα που θα μπορούσε να δημιουργήσει δεν έχουν προηγούμενο», έγραψε η Πατρίτσια Ταβέλα, μέλος του Τμήματος Χρόνου στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών στη Γαλλία, σε άρθρο που συνοδεύει τη μελέτη.
Αλλά το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό εξαρτάται από την υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Για να καταλάβουμε τι πρόκειται να συμβεί στην παγκόσμια χρονομέτρηση, πρέπει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει με το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε ο Άγκνιου.
Πριν από το 1955, το δευτερόλεπτο οριζόταν ως ένα συγκεκριμένο κλάσμα του χρόνου που χρειαζόταν η Γη για να περιστραφεί μία φορά σε σχέση με τα αστέρια. Στη συνέχεια, ήρθαν τα εξαιρετικά ακριβή ατομικά ρολόγια, τα οποία αποδείχθηκαν ένας πολύ πιο σταθερός τρόπος ορισμού του φυσικού δευτερολέπτου. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο κόσμος άρχισε να χρησιμοποιεί την Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC) για τον καθορισμό των ζωνών ώρας. Η UTC βασίζεται σε ατομικά ρολόγια, αλλά εξακολουθεί να συμβαδίζει με την περιστροφή του πλανήτη. Καθώς όμως η ταχύτητα περιστροφής δεν είναι σταθερή, οι δύο χρονικές κλίμακες αποκλίνουν σιγά σιγά. Αυτό σημαίνει ότι κάθε τόσο πρέπει να προστίθεται ένα «επιπλέον δευτερόλεπτο» ώστε να ευθυγραμμίζονται.
Οι αλλαγές στην περιστροφή της Γης μακροπρόθεσμα επηρεάζονται από την τριβή των παλιρροιών στον πυθμένα των ωκεανών – η οποία επιβράδυνε την περιστροφή της. Πρόσφατα, οι επιπτώσεις από το λιώσιμο των πάγων, το οποίο οφείλεται στην καύση ορυκτών καυσίμων που θερμαίνουν τον πλανήτη, έχουν γίνει σημαντικός παράγοντας, δήλωσε ο ερευνητής. Καθώς οι πάγοι λιώνουν στον ωκεανό, το λιωμένο νερό κινείται από τους πόλους προς τον ισημερινό, γεγονός που επιβραδύνει περαιτέρω την ταχύτητα περιστροφής της Γης.
Ο Τεντ Σκάμπος, παγετωνολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, περιγράφει τη διαδικασία σαν έναν αθλητή του καλλιτεχνικού πατινάζ που περιστρέφεται με τα χέρια του πάνω από το κεφάλι του. Καθώς κατεβάζει τα χέρια του προς τους ώμους του, η περιστροφή του επιβραδύνεται.
Ωστόσο, ενώ το λιώσιμο των πάγων μπορεί να επιβραδύνει την περιστροφή της Γης, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που παίζει ρόλο όσον αφορά την παγκόσμια χρονομέτρηση, σύμφωνα με τη μελέτη: οι διεργασίες στον πυρήνα της Γης. Ο υγρός πυρήνας του πλανήτη περιστρέφεται ανεξάρτητα από το στερεό εξωτερικό του κέλυφος. Εάν ο πυρήνας επιβραδύνει, ο στερεός μανδύας επιταχύνει για να διατηρήσει την ορμή του. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα., σύμφωνα με τον Άγκνιου.
Γνωρίζουμε ελάχιστα για το τι συμβαίνει περίπου 2.900 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης και δεν είναι σαφές γιατί αλλάζει η ταχύτητα του πυρήνα.
«Είναι θεμελιωδώς απρόβλεπτο», δήλωσε ο Άγκνιου.
Αυτό όμως που είναι σαφές, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι ότι παρά το γεγονός ότι το λιώσιμο των πάγων ασκεί επιβραδυντική επίδραση, συνολικά η περιστροφή της Γης επιταχύνεται. Αυτό σημαίνει για πρώτη φορά θα χρειαστεί να αφαιρεθεί ένα δευτερόλεπτο.
«Ένα δευτερόλεπτο ακούγεται λίγο, αλλά τα υπολογιστικά συστήματα που έχουν δημιουργηθεί για δραστηριότητες όπως οι χρηματιστηριακές συναλλαγές πρέπει να είναι ακριβή με ακρίβεια χιλιοστού», δήλωσε ο ερευνητής.
Πολλά υπολογιστικά συστήματα διαθέτουν λογισμικό που τους επιτρέπει να προσθέτουν ένα δευτερόλεπτο, αλλά λίγα έχουν τη δυνατότητα να αφαιρούν ένα. Οι άνθρωποι θα πρέπει να επαναπρογραμματίσουν τους υπολογιστές τους, εισάγοντας την πιθανότητα λάθους.
«Κανείς δεν περίμενε ότι η Γη θα επιταχυνόταν σε σημείο που θα χρειαζόταν να αφαιρέσουμε ένα δευτερόλεπτο», δήλωσε ο Άγκνιου.
Τα ευρήματα της μελέτης του θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο για την ευαισθητοποίηση των ανθρώπων σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους αλλάζουμε τον πλανήτη μας, κατέληξε ο ερευνητής.
www.ertnews.gr
