Η παλίρροια των πλαστικών σφαιριδίων στις ακτές της Κανταβρίας ως αποτέλεσμα της διαρροής του πλοίου Toconao έχει πυροδοτήσει αμέτρητες αντιδράσεις σχετικά με τον αντίκτυπό του στην ανθρώπινη υγεία από την πολιτική και τον οικονομικό τομέα, αλλά τι μας λένε πραγματικά αυτοί που μας λένε; έκαναν επιστημονικές μελέτες και επαληθεύσεις;
Η επιστήμη απέδειξε πριν από δεκαετίες ότι το πλαστικό που καταλήγει στο περιβάλλον, όπως οι 26,2 τόνοι σφαιριδίων Toconao ή το πλαστικό που περιέχει ή τυλίγει τα τρόφιμα ή τα ποτά μας, καταλήγει να διεισδύει στο ανθρώπινο σώμα και, μαζί με αυτό, οι τοξίνες που περιέχει. Μια έκθεση από το Πανεπιστήμιο της La Coruna εντόπισε έως και 14 τοξικά στοιχεία σε δείγματα pellet που συλλέχθηκαν σε μια παραλία στη Muxia.
Οι επιστήμονες έχουν χωρίσει τα πλαστικά σωματίδια που βρίσκονται σχεδόν σε όλα τα όργανα, τους ιστούς και τις μεμβράνες του ανθρώπινου σώματος σε δύο τύπους: μικροπλαστικά (κάτω από 5 χιλιοστά) και νανοπλαστικά (με διάμετρο μικρότερη από 0,001 χιλιοστά). Αν και σύμφωνα με τον ρυθμό της επιστημονικής γνώσης, η επίδραση του πλαστικού στην υγεία εξακολουθεί να είναι ένα πεδίο όπου απομένουν σχεδόν τα πάντα να ανακαλυφθούν, αυτά είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία:
Πολλά μωρά καταπίνουν μικροπλαστικά από τη στιγμή που σχηματίζονται στη μήτρα της μητέρας ή/και τα πίνουν στο μητρικό γάλα, όπως αποδεικνύεται από δύο διαδοχικές έρευνες από μια ομάδα Ιταλών επιστημόνων που ειδικεύονται στο θέμα από τα νοσοκομεία Fatebenefratelli (Ρώμη) και Bolognini (Μπέργκαμο), και τα πανεπιστήμια της Ανκόνα και της Παβίας.
- Η πρώτη, που δημοσιεύθηκε το 2020, βρήκε μικροπλαστικά στους πλακούντες έξι υγιών γυναικών ηλικίας μεταξύ 18 και 40 ετών και με φυσιολογική εγκυμοσύνη μέσω μιας μελέτης της χημικής σύνθεσης και της μοριακής δομής του αίματος.
- Η δεύτερη, από το 2022, βρήκε μικροπλαστικά στο 75% των δειγμάτων μητρικού γάλακτος που αναλύθηκαν σε 34 υγιείς μητέρες που πρωτοεμφανίστηκαν.
Επίσης το 2022, ένα ολλανδικό ερευνητικό πρόγραμμα (Immunoplast) έγινε το πρώτο που απέδειξε ότι η κυκλοφορία του αίματος, ένα είδος «ποταμού ζωής» του ανθρώπινου σώματος, περιέχει μικρο- και νανοπλαστικά σωματίδια.
Δείγματα αίματος από 18 από τους 22 ανώνυμους δότες που συμμετείχαν στη μελέτη περιείχαν πλαστικό, το οποίο, κατά τη γνώμη των ερευνητών που ανέπτυξαν μια συγκεκριμένη αναλυτική μέθοδο για να το ανακαλύψουν, Heather Leslie και Marja Lamoree, δείχνει ότι αντιμετωπίζουμε μια «απειλή για την υγεία».
Μια άλλη ομάδα ερευνητών από το Βρετανικό Πανεπιστήμιο του Χαλ, στο Γιορκ, επιβεβαίωσε την παρουσία μικροπλαστικών σωματιδίων σε πολύ βαθιά τμήματα του πνεύμονα σε ζωντανούς ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργικές επεμβάσεις.
Από τους 13 ασθενείς που μελετήθηκαν, 11 έφεραν μικροπλαστικά στους πνεύμονές τους έως και 39 διαφορετικών τύπων, με τα πιο συνηθισμένα να είναι κομμάτια PET που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπουκαλιών ποτών, πολυπροπυλένιο, που χρησιμοποιείται για πλαστικά δοχεία και σωλήνες και ρητίνη, που χρησιμοποιείται συχνά ως κόλλα ή σφραγιστικό.
Η παρουσία του στην κυκλοφορία του αίματος ήταν η βασική ένδειξη που οδήγησε τους επιστήμονες να αποκαλύψουν την ικανότητά του να «ξεπερνάει» τον έλεγχο ασφάλειας του εγκεφάλου -τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό- και να προκαλεί σε αυτόν μια κατάσταση συνεχούς φλεγμονής παρόμοια με εκείνη που δημιουργείται από εκφυλιστικές ασθένειες όπως η νόσος του Πάρκινσον ή του Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές έπρεπε να καταφύγουν σε πειράματα σε εργαστηριακά μοντέλα – δοκιμαστικούς σωλήνες, καλλιεργημένους νευρώνες και μοντέλα ποντικιών με Πάρκινσον – για να επαληθεύσουν τις αλλοιώσεις που προκαλούνται από τα νανοπλαστικά στον εγκέφαλο – όπου φτάνουν μόλις δύο ώρες μετά την κατάποσή τους – και να παρατηρήσουν την ομοιότητα με νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Από την πλευρά της, η ομάδα από το Ινστιτούτο Ερευνών Υγείας (IBS) της Γρανάδας, που μελετά την επίδραση της δισφαινόλης Α για σχεδόν 30 χρόνια, έχει συσχετίσει υψηλά επίπεδα αυτής της μόλυνσης, που υπάρχει σε πολλά από τα πλαστικά σκεύη καθημερινής χρήσης, σε παιδιά από 9 έως 11 ετών με προβλήματα σκέψης και συμπεριφοράς εμφανή στην εφηβεία. Το IBS παρακολουθεί επίσης την επίδραση της δισφαινόλης Α στο ανοσοποιητικό σύστημα, στο μεταβολισμό ή στον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου ή αλλαγές συμπεριφοράς.
Ερευνητές από το Ανώτατο Συμβούλιο Επιστημονικής Έρευνας (CSIC) επιβεβαίωσαν επίσης το 2022 ότι η πέψη των μικροπλαστικών μειώνει την ποσότητα των ευεργετικών βακτηρίων που υπάρχουν στο κόλον. «Δεδομένης της πιθανής χρόνιας έκθεσης σε αυτά τα σωματίδια μέσω της διατροφής μας, τα αποτελέσματα που ελήφθησαν υποδηλώνουν ότι η συνεχής πρόσληψή τους θα μπορούσε να αλλάξει την εντερική ισορροπία και, επομένως, την υγεία», τόνισαν οι ερευνητές.
Η επιστήμη έχει επίσης αποδείξει ότι υπάρχουν πλαστικά σωματίδια σε άλλα όργανα όπως το συκώτι, ο σπλήνας ή τα νεφρά, και παρακολουθεί στενά την επίδρασή τους σε προβλήματα γονιμότητας και παθήσεις όπως ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις ή ο καρκίνος.
Μόλις πριν από λίγους μήνες, μια ομάδα ερευνητών από το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης εξέτασε την επιστημονική βιβλιογραφία σχετικά με τη δυνατότητα των μικροπλαστικών και των νανοπλαστικών να προκαλέσουν καρκίνο μακροπρόθεσμα. «Η πλειονότητα των 28 εργασιών που αναλύθηκαν υποδηλώνουν ότι αυτές οι προσμείξεις είναι ικανές να προκαλέσουν επιδράσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη καρκίνου στους ανθρώπους», κατέληξαν οι ερευνητές.
Μετάφραση: Αθανάσιος Ρούντος
www.ertnews.gr
